Friese edelen, hun kapitaal en boerderijen in de vijftiende en zestiende eeuw
Gilles de Langen, Hans Mol
- Title
- Friese edelen, hun kapitaal en boerderijen in de vijftiende en zestiende eeuw
- Subtitle
- De casus Rienck Hemmema te Hitzum
- Authors
- Gilles de Langen
- Hans Mol
- ISBN
- 9789048556717
- Format
- eBook PDF
- Number of pages
- 256
- Language
- Dutch
- Publication date
- 10 - 05 - 2022
- Dimensions
- 15.6 x 23.4 cm
- Open Access
- Download on Open Access Platform
- Categories
- Cultural Studies
- Dutch and The Netherlands
- Economics and Finance
- Sociology and Social History
- Discipline
- History, Art History, and Archaeology
- Also available as
- Paperback - € 24,95
Woord vooraf
Inleiding
1 Adel en hoofdelingen in middeleeuws Friesland
2 De families en het startkapitaal van Rienck Hemmema en Ath Roorda
3 Het hoofdelingsgoed in Hitzum: samenhang, landschap, kerk, stins en vrijleen
4 Boerderij, bedrijfsresultaten en de moderniteit van Rienck als boer
5 Beheer, waarde en de exploitatie van boerderijen door adel en eigenerfden in Franekeradeel en Hennaarderadeel
6 Adellijke vermogens in Friesland in de tweede helft van de vijftiende en eerste helft van de zestiende eeuw
7 Rienck Hemmema als edelman: studie, status en levenswijze
Epiloog
Bijlagen
Bijlage 1. Testament van Riencks vader Hette Hemmema, 30 september 1572
Bijlage 2. Notitie over de toedeling van de goederen van Hette Hemmema aan diens erfgenamen
Bijlage 3. Testament van Riencks broer Douwe Hemmema, 3 februari 1574
Bijlage 4. Inventaris van stukken uit de nalatenschap van Sicke Gratinga, in het bezit van diens weduwe, verblijvende te Kampen, van 12 februari 1539
Bijlage 5. De edelen van Friesland, 1504/1513, gerangschikt naar hun belastingopgave voor de 21ste penning
Bijlage 6. Gegevens over de materiële inbreng van beide partners uit akten van huwelijkse voorwaarden uit Friesland, 1452-1556
Bronnen en literatuur
Over de auteurs
Register van plaats- en persoonsnamen
Inleiding
1 Adel en hoofdelingen in middeleeuws Friesland
2 De families en het startkapitaal van Rienck Hemmema en Ath Roorda
3 Het hoofdelingsgoed in Hitzum: samenhang, landschap, kerk, stins en vrijleen
4 Boerderij, bedrijfsresultaten en de moderniteit van Rienck als boer
5 Beheer, waarde en de exploitatie van boerderijen door adel en eigenerfden in Franekeradeel en Hennaarderadeel
6 Adellijke vermogens in Friesland in de tweede helft van de vijftiende en eerste helft van de zestiende eeuw
7 Rienck Hemmema als edelman: studie, status en levenswijze
Epiloog
Bijlagen
Bijlage 1. Testament van Riencks vader Hette Hemmema, 30 september 1572
Bijlage 2. Notitie over de toedeling van de goederen van Hette Hemmema aan diens erfgenamen
Bijlage 3. Testament van Riencks broer Douwe Hemmema, 3 februari 1574
Bijlage 4. Inventaris van stukken uit de nalatenschap van Sicke Gratinga, in het bezit van diens weduwe, verblijvende te Kampen, van 12 februari 1539
Bijlage 5. De edelen van Friesland, 1504/1513, gerangschikt naar hun belastingopgave voor de 21ste penning
Bijlage 6. Gegevens over de materiële inbreng van beide partners uit akten van huwelijkse voorwaarden uit Friesland, 1452-1556
Bronnen en literatuur
Over de auteurs
Register van plaats- en persoonsnamen
Reviews and Features
'Het boek geeft een nieuwe en betere kijk op de Friese boerderij aan het eind van de Middeleeuwen.'
– Wiebe Hoekstra, Nieuwsbrief Boerderijenstichting Fryslan
– Wiebe Hoekstra, Nieuwsbrief Boerderijenstichting Fryslan
Gilles de Langen, Hans Mol
Friese edelen, hun kapitaal en boerderijen in de vijftiende en zestiende eeuw
De casus Rienck Hemmema te Hitzum
The following text is not available in English and will be shown in Dutch.
De Friese adel van de late middeleeuwen opereerde in een niet-feodaal gebied dat lange tijd geen landsheer kende. Hadden de leden, hoofdelingen genaamd, zich uit de boerenstand omhooggewerkt of vormden ze vanouds een gesloten stand? Hoe zat het met hun vermogen? Dit boek zoomt in op Rienck Hemmema en zijn vrouw Ath Roorda. Zij exploiteerden in de jaren 1569-1573 een boerderij in Hitzum onder Franeker.
Uit Riencks Rekenboeck blijkt dat hij geen eigenerfde boer was, maar een edelman met een royale levensstijl en meer inkomsten dan uit die ene boerderij. Een ruimtelijke reconstructie van zijn bezit en dat van zijn voorgeslacht toont hoe agrarisch kapitaal per generatie werd gevormd en overgedragen. Dit beeld wordt getoetst aan een Quote 200 uit 1513 en huwelijksakten uit 1450-1550. Een belangrijke conclusie is dat de Friese adel getalsmatig omvangrijk was, met veel families die leefden van twee of drie boerderijen. De figuur van de edelman-boer kwam dus vaak voor.
Uit Riencks Rekenboeck blijkt dat hij geen eigenerfde boer was, maar een edelman met een royale levensstijl en meer inkomsten dan uit die ene boerderij. Een ruimtelijke reconstructie van zijn bezit en dat van zijn voorgeslacht toont hoe agrarisch kapitaal per generatie werd gevormd en overgedragen. Dit beeld wordt getoetst aan een Quote 200 uit 1513 en huwelijksakten uit 1450-1550. Een belangrijke conclusie is dat de Friese adel getalsmatig omvangrijk was, met veel families die leefden van twee of drie boerderijen. De figuur van de edelman-boer kwam dus vaak voor.
Authors
Gilles de Langen
Gilles de Langen (1959) is provinciaal archeoloog van de provincie Friesland, onderzoeker middeleeuwse archeologie aan de Fryske Akademy en bijzonder hoogleraar archeologie van het Noord-Nederlandse terpen- en wierdenlandschap aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Hans Mol
Hans (or Johannes A.) Mol, 1954, studied history and historical geography at the Vrije Universiteit Amsterdam. He obtained his doctorate there in 1991 with a thesis on the Frisian houses of the Teutonic Order. Since 1986 he has been working at the Fryske Akademy in Leeuwarden as a researcher in medieval history. Furthermore, he was affiliated with Leiden University as extraordinarius professor of history of the Frisian lands in the Middle Ages (2003-2020). He publishes about church and society, the military orders, warfare and the history of settlements and reclamations. He is also involved in the development of a historical GIS for the Northern Netherlands, based on the Napoleonic cadastre 1811-1832.
